Τον Ιανουάριο του 2009 εισήχθησαν στην κυκλοφορία τα πρώτα Bitcoin – εκείνα τα διαδικτυακά νομίσματα δηλαδή, για τα οποία εμείς έχουμε γράψει ότι, μας θυμίζουν τη χρηματιστηριακή φούσκα της τουλίπας στην Ολλανδία. Η χρήση τους είναι κάπως προβληματική, αφού λειτουργούν ταυτόχρονα σαν μία ανταλλαγή συναλλάγματος και σαν έμβασμα.
Στην Ευρώπη ανταλλάσσει κανείς τα Bitcoin με ευρώ, όταν θέλει να πληρωθεί με το συγκεκριμένο νόμισμα, τοποθετώντας το σε ένα είδος ηλεκτρονικού πορτοφολιού. Εάν πληρώνει με bitcoin, τότε εμβάζει ουσιαστικά το ποσόν στην διεύθυνση ηλεκτρονικών συναλλαγών του παραλήπτη.
Τα Bitcoin είναι σχετικά ανώνυμα επειδή κανείς, σε αντίθεση με έναν τραπεζικό λογαριασμό, δεν είναι υποχρεωμένος να καταχωρηθεί με ένα πραγματικό όνομα ή με μία υπαρκτή διεύθυνση κατοικίας.
Μέχρι στιγμής το ψηφιακό νόμισμα χρησιμοποιείται κυρίως στο διαδίκτυο – όπου γίνεται αποδεκτό ως μέσον πληρωμής από ορισμένες μόνο επιχειρήσεις. Δυστυχώς αποτελεί επίσης ένα μέσο «μαύρων συναλλαγών» – γεγονός που διαπιστώθηκε από το κλείσιμο της διεθνούς πλατφόρμας Silk Road (διαδικτυακή τοποθεσία για την πώληση όπλων και ναρκωτικών), από το αμερικανικό FBI (πηγή: Zeit).
Περαιτέρω, το υπουργείο οικονομικών της Γερμανίας χαρακτήρισε το νόμισμα ως «ιδιωτικό χρήμα», το οποίο επιτρέπεται να διακινείται μόνο στον ιδιωτικό τομέα – ενώ η Κίνα απαγόρευσε τις συναλλαγές με το Bitcoin στις αρχές του Δεκέμβρη.
Υπάρχουν βέβαια αρκετοί, οι οποίοι ισχυρίζονται πως η χρήση του νομίσματος θα επεκταθεί – επειδή όλο και περισσότεροι άνθρωποι χάνουν την εμπιστοσύνη τους στα παραδοσιακά νομίσματα, καθώς επίσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο παράγει συνεχώς κρίσεις. Πολλοί δε, φοβούμενοι πως τελικά θα καταρρεύσει το σύστημα, αποταμιεύουν τα χρήματα τους και σε Bitcoin – επί πλέον στις αποταμιεύσεις τους σε χρυσό και σε άλλα πολύτιμα μέταλλα.
Στον κόσμο των Bitcoins δεν υπάρχει κανένα κεντρικό όργανο, κανένας θεσμός, ο οποίος να είναι υπεύθυνος για το νόμισμα – όπως για παράδειγμα η ΕΚΤ για το ευρώ. Αντί αυτού, ορισμένοι χρήστες του Bitcoin λειτουργούν από κοινού μία βάση δεδομένων, η οποία αποθηκεύει όλα τα εμβάσματα – έτσι ώστε να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα Bitcoin πολλές φορές. Επομένως, το νόμισμα δεν ελέγχεται από τις λίγες κεντρικές τράπεζες, όπως τα υπόλοιπα, αλλά από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες του – από πολλούς.
Τα καινούργια Bitcoin εισέρχονται στην κυκλοφορία σύμφωνα με έναν σταθερό, προκαθορισμένο αλγόριθμο – τα βασικά στοιχεία του οποίου προέρχονται από κάποιον Satoshi Nakamoto. Φυσικά το όνομα αυτό θα μπορούσε να είναι ψευδώνυμο – ενώ πολλοί θεωρούν ότι, πίσω από αυτό το όνομα «κρύβονται» περισσότερα πρόσωπα.
Ο αλγόριθμος προβλέπει ότι, η έκδοση νέων νομισμάτων θα περιορίζεται συνεχώς, έχοντας θέσει ως ανώτατο όριο κυκλοφορίας τα 21 εκατομμύρια Bitcoin – το οποίο προβλέπεται να συμπληρωθεί το έτος 2148. Το νόμισμα θεωρείται ως ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα, όπου όμως θα μπορούσε να υποστεί κανείς μεγάλες ζημίες – ενδεχομένως πλήρη απώλεια εάν, για παράδειγμα, γίνει στόχος μίας επιτυχημένης επίθεσης εκ μέρους των hackers.
Οι «επενδυτές» ανακάλυψαν το νόμισμα, επειδή έχει μεγάλες διακυμάνσεις στην τιμή του (γράφημα που ακολουθεί), οι οποίες επιτρέπουν τη δημιουργία τεραστίων κερδών. Η τιμή του τον Ιανουάριο του 2013 ήταν μόλις 15 € – ενώ το Νοέμβριο εκτοξεύθηκε στα 800 € όπου, μετά την απαγόρευση της Κίνας, μειώθηκε περίπου στα 530 €.
.
Η αστάθεια αυτή δημιουργεί βέβαια μεγάλα προβλήματα στην αποδοχή του νομίσματος από την πραγματική οικονομία – η οποία δεν μπορεί να καθορίζει τις τιμές των προϊόντων της σε ένα νόμισμα, με τέτοιες διακυμάνσεις. Αν και η βασική ιδεολογία λοιπόν του Bitcoin ήταν η δημιουργία ενός ελεύθερου, ανεξάρτητου από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, νομίσματος, η λειτουργία του δεν είναι απλή – πόσο μάλλον όταν γίνεται αντικείμενο κερδοσκοπίας.
Ένα επόμενο πρόβλημα είναι η προβλεπόμενη ποσότητα κυκλοφορίας του νομίσματος – τα 21 εκ. Bitcoin. Ειδικότερα, με βάση την (επικρατούσα) οικονομική θεωρεία, η ποσότητα χρήματος σε μία οικονομία πρέπει να αυξάνεται, ανάλογα με την αύξηση του ΑΕΠ – επειδή διαφορετικά δημιουργείται στενότητα ρευστότητας, η οποία επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη και τη σταθερότητα.
Κατά τη συγκεκριμένη άποψη λοιπόν, στο σύστημα Bitcoin θα υπάρξουν αποπληθωριστικές τάσειςσε λίγα χρόνια – λόγω του περιορισμού της ποσότητας νέων νομισμάτων που προβλέπει.
Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος, εάν μειώνεται η παραγωγή νέων Bitcoin, ενώ το ΑΕΠ συνεχίζει να αυξάνεται, τότε τα Bitcoin, σε σχέση με τα προϊόντα, θα έχουν συνεχώς μεγαλύτερη αξία – θα έχει τη δυνατότητα δηλαδή να αγοράζει κανείς περισσότερα προϊόντα, με ένα Bitcoin. Το ενδεχόμενο αυτό θα μπορούσε να είναι προβληματικό – επειδή, όταν οι άνθρωποι περιμένουν να αυξηθεί η αξία ενός νομίσματος (όπως συμβαίνει σε εποχές αποπληθωρισμού), τότε το αποταμιεύουν αντί να το ξοδεύουν.
Αντίθετα λοιπόν από αυτά που ισχύουν σε ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα, του οπίου «προΐσταται» μία κεντρική τράπεζα, έχοντας τη δυνατότητα να αυξομειώνει τις ποσότητες χρήματος ανάλογα με την ανάπτυξη, το διαδικτυακό νόμισμα, έχοντας τοποθετήσει όρια στην έκδοση του, δεν μπορεί να συνδυαστεί αρμονικά με την υπόλοιπη οικονομία.
Η περαιτέρω επέκταση του Bitcoin (αλλά και των πολλών άλλων διαδικτυακών νομισμάτων, όπως του Litecoin στο γράφημα που ακολουθεί), εξαρτάται κυρίως από την αποδοχή τους εκ μέρους του εμπορίου – ενώ θεωρείται ότι διευκολύνει σημαντικά τις συναλλαγές στο διαδίκτυο, οπότε συμβάλλει στην ανάπτυξη των «διαδικτυακών καταστημάτων» προϊόντων και υπηρεσιών.
.
.
Αρκετοί βέβαια απαιτούν να ισχύσουν για το Bitcoin οι ίδιοι κανόνες που ισχύουν και για το ευρώ – η κεντρική του διαχείριση δηλαδή, η οποία όμως δεν είναι επιθυμητή από τους περισσότερους χρήστες του ηλεκτρονικού νομίσματος.
.
Υστερόγραφο:Είναι σίγουρα θετικό να αναφέρουμε το σχόλιο αναγνώστη μας, σε σχέση με το διαδικτυακό νόμισμα – το οποίο όμως αδυνατούμε να κρίνουμε, όσον αφορά την ορθότητα και την περιγραφή του.
Σύμφωνα με τον αναγνώστη, «το Bitcoinδεν είναι φούσκα, επειδή δεν αναφέρεται στην οικονομία ενός κράτους, αλλά σε τίποτα», όπως εμείς ισχυρισθήκαμε. Αντίθετα, είναι αξιόλογο, επειδή αναφέρεται στο μεγαλύτερο από πλευράς υπολογιστικής ισχύος δίκτυο στον πλανήτη.
Ειδικότερα, ο ισχυρότερος ηλεκτρονικός υπολογιστής του κόσμου είναι 34 petaflops (Κίνα). Το 2οισχυρότερο δίκτυο υπολογιστών του κόσμου είναι το Folding(at)home – με 19 petaflops. Το δίκτυο του Bitcoin αντιστοιχεί* σήμερα σε 140 exaflops, 140 χιλιάδες petaflops, ενώ καταναλώνει ημερησίως 15 εκατομμύρια US $ σε ηλεκτρικό ρεύμα
Με αυτόν τον τρόπο, οι συναλλαγές με Bitcoin είναι δημόσιες, ψευδώνυμες, ασφαλείς και έχουν πολύ μικρό κόστος ανά συναλλαγή για τον αποστολέα ή τον παραλήπτη – ενώ δεν μπορούν να «αποτραπούν» από κάποια τραπεζική αρχή (παράδειγμα περιορισμών Κύπρου).
Η αξία ενός δικτύου έγκειται στο ότι υπάρχει. H αξία ενός δικτύου αυξάνεται εκθετικά, με την αύξηση των μελών του – με την έννοια της αξίας του τηλεφωνικού δικτύου, του δικτύου των μηχανών φαξ, του διαδικτύου, του δικτύου μεταφοράς νερού ή ηλεκτρικής ενέργειας, του δικτύου της VISA και της MASTERCARD που καταφέρνουν και χρεώνουν 2-3% ανά συναλλαγή, για να καταχωρούν δεδομένα σε μια βάση κοκ.
.
* «Αντιστοιχεί», γιατί οι υπολογισμοί του Bitcoin δεν είναι flops, είναι ακέραιοι – ενώ για να φτιαχτεί ένα τέτοιο δίκτυο με κανονικές CPU θα χρειαζόταν 16 δις $.