Εισαγωγικό σχόλιο ΕΛΛΑΣ - ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ:Γιατί άραγε έπιασε τέτοια...ξαφνική μανία τις συστημικές εφημερίδες να μας «επιμορφώσουν» με τα κείμενα του συγκεκριμένου; Δείτε το σήμα των «Εκδόσεων Καζαντζάκη» και θα καταλάβετε...!
Γράφει η Δάφνη Βαρβιτσιώτη, Ιστορικός
Πενήντα περίπου χρόνια μετά από τον σάλο, που οι ιδέες και το έργο του είχαν προκαλέσει στην ελληνική κοινωνία –με αποτέλεσμα τον παρ’ ολίγον αφορισμό του από την Εκκλησία της Ελλάδος– ο Νίκος Καζαντζάκης επανέρχεται δυναμικά στην επικαιρότητά μας, τόσο μέσω ενός θεολογικού χώρου, όσο και μέσω ενός πανελλαδικού φορέα ενημέρωσης.
Πενήντα περίπου χρόνια μετά από τον σάλο, που οι ιδέες και το έργο του είχαν προκαλέσει στην ελληνική κοινωνία –με αποτέλεσμα τον παρ’ ολίγον αφορισμό του από την Εκκλησία της Ελλάδος– ο Νίκος Καζαντζάκης επανέρχεται δυναμικά στην επικαιρότητά μας, τόσο μέσω ενός θεολογικού χώρου, όσο και μέσω ενός πανελλαδικού φορέα ενημέρωσης.
Και, ο μεν θεολογικός χώρος –σε «στρογγυλή τράπεζα», με θέμα «Πνευματικότητα και Θρησκευτικότητα στο Νίκο Καζαντζάκη»– φαίνεται ότι τον…εξαγιάζειii. Από την πλευρά του, ο φορέας ενημέρωσης τον διαφημίζει πανελλαδικώς ως «διαχρονικό στοχαστή» και ως «μεγάλο Έλληνα» και τον χαρακτηρίζει ως «οικουμενικό λογοτέχνη» και ως «πιο επίκαιρο από ποτέ»· πληροφορεί δε το ευρύτερο κοινό ότι, το φύλλο της Κυριακής 2.12.2013 συνοδεύεται από το βιβλίο του «Ταξιδεύοντας–Αγγλία»iii.
Γιατί «Επίκαιρος»; Ποιά, άραγε, μπορεί να είναι η συμβολή του Νίκου Καζαντζάκη σ’ αυτήν την κρίσιμη κατάσταση, την οποίαν πολλοί χαρακτηρίζουν ως ανθρωπιστική κρίση, ως κοινωνικό ολοκαύτωμα, ως σιωπηλή γενοκτονίαiv και ως ειρηνική αντικατάσταση πληθυσμού (δηλαδή, εθνοκάθαρση);
Πώς, δηλαδή, θα μπορούσαν οι ιδέες του «μεγάλου Έλληνα» –οι ίδιες που, προ πεντηκονταετίας, είχαν προκαλέσει τόσο σάλο και τον παρ’ ολίγον αφορισμό του– να βοηθήσουν τον σημερινό Έλληνα αναγνώστη να αντιμετωπίσει την εκ βάθρων ανατροπή όλων των δεδομένων, των αξιών και των θεσμών της κοινωνίας του, αλλά και τον φυσικό αφανισμό του, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης;
Καζαντζάκης και Παγκοσμιοποίηση:Τις «απάντησες» στα ερωτήματα αυτά δίνει, το 1940, ο ίδιος ο Καζαντζάκης στο προσφερόμενο “ταξιδογράφημα” του, στο οποίο αιφνιδιάζει τους ανυποψίαστους αναγνώστες του υπεισάγοντας, τόσο το μεταφυσικό του όραμα για έναν νέο, πλανητικής εμβέλειας, πολιτισμό, όσο και τους όρους για την πραγματοποίησή του. Συγκεκριμένα, στον πρόλογό του, ο «διαχρονικός διανοητής» διαμηνύει στους αναγνώστες του ότι, διαχρονικά, για να γίνει «το μέγα πήδημα από τον ένα πολιτισμό στον άλλο», είναι «απαραίτητο να προηγηθεί η καταστροφή, να γκρεμιστούν πολλά σεβαστά κι αγαπημένα που εμποδίζουν και ν’ ανοίξει ανάμεσα από τα ερείπια η ψυχή καινούριο δρόμο».
Καζαντζάκης και Νέα Εποχή:Αυτό που καθιστά το συγκεκριμένο “ταξιδογράφημα” ξεχωριστό είναι ότι, μέσα σε περίπου τριάντα από τις 250 σελίδες του, ο Καζαντζάκης συμπυκνώνει, με την «θρησκευτικότητα» και την «πνευματικότητά» του, τα θεμελιώδη μηνύματα και τις μεθοδείες της Νέας Εποχής, που είναι η ηθικο-μεταφυσική σπονδυλική στήλη της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Αυτές οι λίγες σελίδες φαίνεται ότι ενέπνευσαν πολλούς, μεταξύ των οποίων και διάσημους διανοητές, όπως π.χ. τον νεομαρξιστή Εντγκάρ Μορέν, πασίγνωστο Αποδομιστή και μέγα υπέρμαχο της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Τάξης Πραγμάτων.
Καζαντζάκης και Αποδόμηση:Σημειωτέον ότι, η Αποδόμηση είναι ένα είδος (αντι)φιλοσοφικής σκέψης που αποσυνθέτει το σύνολο της δυτικής σκέψης (και, κατά συνέπεια, όλα τα δεδομένα του δυτικού πολιτισμού), τα οποία ανασυνθέτει σε ένα νέο μόρφωμα. Με το νέο αυτό μόρφωμα, οι αποδομιστές αναπροσαρμόζουν την σκέψη του δυτικού ανθρώπου (και, κατά συνέπεια, την δομή της προσωπικότητάς του) στα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης, όπως ακριβώς το περιέγραφε ο Καζαντζάκης στον συγκεκριμένο πρόλογο, το 1940:
«Εκατομμύρια αγωνιστές τη στιγμή τούτη, και στις πέντε ηπείρους, εκτελούν τέλεια το ιερό προδρομικό έργο της αποσύνθεσης· οι πνεματικοί άνθρωποι ας δουλεύουν, όσο μπορούν, από τώρα, τα στοιχεία της σύνθεσης».
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ