Η λεπτομέρεια: Το πολιτικό απολίθωμα της Βόρειας Κορέας προκαλεί θυμηδία σε εκείνους που παρακολουθούν την εξέλιξή του από απόσταση και εκ τους ασφαλούς, όχι όμως και στον ταλαίπωρο λαό της συγκεκριμένης χώρας: υπό αυτό το πρίσμα τα ταξίδια του εκκεντρικού πάλαι ποτέ αστέρα της αμερικανικής καλαθόσφαιρας Dennis Rodman στη βόρεια Κορέα αποκτούν ένα σχετικό ενδιαφέρον – τι ζητάει ένας τύραννος, από έναν εκκεντρικό αθλητή της καπιταλιστικής υπερδύναμης;
Την τελευταία φορά που επισκέφθηκε ο αμερικανός καλαθοσφαιριστής την Βόρεια Κορέα και εμφανίσθηκε στις οθόνες της τηλεόρασης δίπλα στον τύραννο της χώρας Κιμ Γιονγκ Ουν σε κλειστό στάδιο καλαθοσφαίρισης υπήρχε ένας απρόβλεπτος συνοδός στο τηλεοπτικό κάδρο: πάνω στο τραπεζάκι εμπρός στον Αμερικανό παλιό σταρ των Chicago Bulls υπήρχε ένα κουτάκι Coca Cola, διακριτικό και αθώο μαζί με το καλαμάκι του όσο να το παίρνει ο φακός και να το «σερβίρει» στο φιλοπερίεργο κοινό της υφηλίου – η «Coca Cola πάει με όλα…» και γράφει ιστορία ως διακριτική λεπτομέρεια στην ιστορική συνάντηση του Bορειοκορεάτη τυράννου με τον δερματόστικτο Αφροαμερικανό εκκεντρικό πάλαι ποτέ σταρ του ΝΒΑ, ο οποίος δηλώνει εντελώς «αθώα» πως «δεν ασχολείται με την πολιτική».
Στα οικεία: Η διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας το 1968 οδήγησε στη δημιουργία του ΚΚΕ (Εσωτερικού), ένα παρακλάδι του ΚΚΕ, το οποίο προσανατολίστηκε προς τα δυτικά Κομμουνιστικά Κόμματα και κυρίως προς το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τον λεγόμενο «ευρωκομμουνισμό». Επρόκειτο για μια προσπάθεια χειραφέτησης του κομμουνιστικού κινήματος της χώρας μας από τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης και αναζήτησης ενός ειρηνικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό.
Στις πρώτες επιδιώξεις του κουμουνιστικού αυτού σχηματισμού ήταν η «ανανέωση» του κομμουνιστικού κινήματος (από εδώ και ο όρος «ανανεωτική αριστερά») και ο δημοκρατικός δρόμος προς το σοσιαλισμό. Η προσπάθεια απεγκλωβισμού από τη μέγγενη του σοβιετικού ελέγχου και της σοβιετικής επιβολής καταγράφηκε με μια σειρά από σημαντικές διαφωνίες, όπως η καταδίκη της σοβιετικής εισβολής στην Πράγα, αλλά και η κριτική στάση σε όσα συνέβαιναν στην κομμουνιστική Ευρώπη.
Αλλά ο εκδημοκρατισμός του κομμουνιστικού κινήματος δεν ήταν εύκολη υπόθεση: η δικτατορία στην Ελλάδα και οι συνθήκες της παρανομίας δεν επέτρεψαν να ευοδωθεί η προσπάθεια ανανέωσης του κομμουνιστικού κινήματος. Το ευρωκομμουνιστικό ρεύμα στον χώρο της ελληνικής κομμουνιστικής Αριστεράς παρέμεινε αριθμητικά αδύναμο: παρόλα αυτά για χρόνια αποτέλεσε έναν χώρο ο οποίος τροφοδότησε θετικά την ατζέντα συζήτησης της ελληνικής πολιτικής σκηνής: σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και το ΚΚΕ, το ευρωκομμουνιστικό ΚΚΕ εσωτερικού και η νεολαία του («Ρήγας Φεραίος») υπήρξαν υποστηρικτές της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, που αργότερα μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το σύνδρομο: Ο φιλοευρωπαϊκός προσανατολισμός του κόμματος δεν εμπόδισε, όμως, το συγκεκριμένο κόμμα, να διατηρεί σχέσεις με δύο μόνο κομμουνιστικά κόμματα που κατείχαν την εξουσία στη χώρα τους: πρόκειται για δύο χώρες με τα σκληρότερα για την εποχή τους κομμουνιστικά καθεστώτα – τη Ρουμανία του Νικολάε Τσαουσέσκου και την Βόρεια Κορέα του Κιμ Ιλ Σουνγκ, του παππού του σημερινού τυράννου Κιμ Γιογνκ Ουν.
Δεν πρόκειται για ασυνέπεια προς την προσπάθεια ανανέωσης του κομμουνιστικού κινήματος, ούτε και αποποίηση της ειρηνικής μετάβασης στον σοσιαλισμό και του εκδημοκρατισμού του κομμουνιστικού κινήματος: η παλαιοκομμουνιστική ηγεσία που αποτόλμησε το 1968 τη διάσπαση και επιχείρησε να ανανεώσει το κομμουνιστικό κίνημα συνέχισε να κινείται συμβατικά και όχι συγκρουσιακά – για τα στελέχη εκείνα η αναγνώριση από κομμουνιστικά κόμματα και δη κομμουνιστικά κόμματα που κατείχαν την εξουσία ήταν κομβικής σημασίας, διότι απάλυνε το στίγμα, τη «ρετσινιά» του διασπαστή, του «αναθεωρητή» ( η κομμουνιστική παράδοση γνωρίζει πολύ καλά αυτή την πρακτική του στιγματισμού που βασίζεται σε μια συγκεκριμένη «ηθική πειθαναγκασμού»: αρκεί κανείς να παρατηρήσει σήμερα την ορολογία που χρησιμοποιεί το ΚΚΕ για τον ΣΥΡΙΖΑ για να αντιληφθεί και τους πειθαναγκασμούς στην πρώτη περίοδο της μεταπολίτευσης).
Στην προσπάθεια να απαλλαγούν από το «στίγμα» του διασπαστή, οι πρώτοι «ανανεωτές» του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος αποδέχθηκαν τη συνεργασία τους με τα τυραννικότερα κομμουνιστικά καθεστώτα: στη μεταπολίτευση και λόγω του μικροαστικού χαρακτήρα του μικρού κόμματος, το γεγονός πέρασε χωρίς πολλές εσωκομματικές προστριβές – σήμερα επανέρχονται οι φασίστες για να λοιδωρήσουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ εξ αιτίας της θητείας τους στο ΚΚΕ (εσωτερικού) και της σχέσης του τελευταίου με τη Ρουμανία του Νικολάε Τσαουσέσκου.
Παραγωγικότητα: Ο συγκεκριμένος πολιτικός χώρος υπήρξε εξαιρετικά αντιφατικός για αυτό ίσως και τόσο παραγωγικός σε σχέση με άλλους αντίστοιχους την περίοδο της μεταπολίτευσης: εκείνο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν είναι τόσο η διαμάχη με το ΚΚΕ, όσο η στάση του τότε ΠΑΣΟΚ απέναντι σε ένα κόμμα αριστερό με σαφή ευρωπαϊκό προσανατολισμό – θα άξιζε να μελετήσει κανείς τις κομματικές συγκρούσεις στην μικροκλίμακα των τοπικών κοινωνιών.
Η αντιφατικότητα του χώρου αναδεικνύεται και από την πορεία που ακολούθησαν διάφορα μέλη του συγκεκριμένου κόμματος και της νεολαίας του: από τον γραφικό Κώστα Ζουράρι έως τον Γιάννη Μηλιό – στο επόμενο χρονικό διάστημα η μικροϊστορία της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου θα αποκτήσει δημοσιογραφικό ενδιαφέρον εξαιτίας της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ στο πολιτικό προσκήνιο, ο οποίος, μάλιστα, εμφανίζεται ως ένα «ετεροχρονισμένο» melting pot των πιο αντιφατικών στοιχείων της μεταπολιτευτικής σοσιαλιστικής και κομμουνιστικής αριστεράς
Σημείωση: Η διεύθυνση του Όμηρου Ταχμαζίδη στο twitter είναι:
Omiros Tachmazidis@homloizides
[Φιλοσοφική νυκτηγορία με τονΌμηρο Ταχμαζίδη στο καφέ ΓΑΖΙΑ (Καρόλου Ντηλ 22-Θεσσαλονίκη) την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014 στις21.15 με θέμα: «Κοσμοπολιτική: προσωπική ευθύνη και μέριμνα για το μέλλον»]