Σε μια χώρα που στοιχειωδώς σέβεται το δικαίωμα των πολιτών της να καταναλώνουν τρόφιμα ασφαλή και όχι νοθευμένα με επικίνδυνες χημικές ενώσεις η είδηση θα έκανε πάταγο: δυο αλλαντικά, που παράγει η μεγαλύτερη εταιρία του κλάδου, βρέθηκαν νοθευμένα με αλογίσιο κρέας και επιπρόσθετα ανιχνεύτηκε η άκρως επικίνδυνη για τον άνθρωπο –και γι’ αυτό καθολικά απαγορευμένη– χημική ουσία φαινυλοβουταζόνη. Η εταιρία είναι η ΝΙΚΑΣ και τα νοθευμένα και τοξικά προϊόντα της είναι το «μοσχαρίσιο» παριζάκι και τα «μοσχαρίσια» λουκάνικα τύπου Φρανκφούρτης.
Κι όμως, αντί για σάλος υπήρξε εκκωφαντική σιωπή. Βοήθησε σ’ αυτό και ο ΔΗΜΑΡίτης πρόεδρος του ΕΦΕΤ Ι. Τσιάλτας, ο οποίος πιστός στο δόγμα «πάνω απ’ όλα η σωστή ενημέρωση!» εξέδωσε το σχετικό δελτίο Τύπου στις 6 το απόγευμα της Παρασκευής 19 Απρίλη!!! Δηλαδή, τότε που έχουν κλείσει και τα σαββατιάτικα και τα κυριακάτικα φύλλα των εφημερίδων, ώστε να μη γράψουν ούτε λέξη! Στη συνέχεια, η είδηση θεωρήθηκε εντελώς… μπαγιάτικη, οπότε τη Δευτέρα είχαμε κάτι ταπεινά μονοστηλάκια στις πίσω σελίδες των εφημερίδων. Οσο για τα διαδικτυακά Μέσα, αυτά περιορίστηκαν απλώς ν’ αναπαράξουν το δελτίο Τύπου του ΕΦΕΤ.
Για μας αυτή η ανακοίνωση του ΕΦΕΤ ήταν η επιβεβαίωση μιας άποψης που από το ξέσπασμα αυτού του σκανδάλου υποστηρίξαμε (ότι αποκλείεται να μην υπάρχει φαινυλοβουταζόνη στα παλιάλογα που πουλούσαν σαν βοδινό) και ταυτόχρονα μια νίκη σ’ έναν αγώνα που δώσαμε (και εξακολουθούμε να δίνουμε) μόνοι.
Ξέρουμε πολύ καλά πως ήταν η συνεχής και αφόρητη πίεση που ασκούσαμε (όχι μόνο με τα δημοσιεύματα, αλλά και με το επιθετικό ρεπορτάζ που κάναμε) στο «αμαρτωλό τρίγωνο» ΕΦΕΤ-Γενικό Χημείο Κράτους-Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής. Κατάλαβαν πως δεν μπορούσαν άλλο να κρύβουν την αλήθεια και πως αργά ή γρήγορα θα φτάναμε σ’ αυτή. Αναγκάστηκαν να δημοσιοποιήουν επιτέλους την εύρεση θετικών σε φαινυλοβουταζόνη δειγμάτων. Γι’ αυτό και το έκαναν με τρόπο που η είδηση να θαφτεί ή να μην προκαλέσει αίσθηση.
Πριν από οτιδήποτε άλλο, η ανακοίνωση αυτή αφήνει έκθετες όλες τις κρατικές υπηρεσίες (πρωτίστως τον ΕΦΕΤ), που υποστήριζαν και εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι υπάρχει μόνο σκάνδαλο νοθείας και όχι σκάνδαλο δημόσιας υγείας. Βρέθηκε φαινυλοβουταζόνη και μάλιστα σε προϊόντα της μεγαλύτερης εταιρίας του κλάδου. Αυτό σημαίνει πως έχουμε σκάνδαλο υγείας. Το ότι δεν χαρακτηρίζεται ως τέτοιο αποτελεί μια ακόμη επιβεβαίωση του γεγονότος ότι οι κρατικές υπηρεσίες, με κυβερνητική καθοδήγηση, συνεργάζονται όχι για την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά για το κουκούλωμα του σκανδάλου.
Επειδή ούτε στιγμή δεν σταματήσαμε να «κυνηγάμε» το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, διαπιστώσαμε με έκπληξη πως άλλα στοιχεία είχε ανακοινώσει ο ΕΦΕΤ στην Ελλάδα και άλλα έστειλε στο RASFF (Σύστημα Αμεσης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές)! Συγκεκριμένα, σε δελτίο Τύπου στις 21.3.2013, ο ΕΦΕΤ ανακοίνωσε ότι στο παριζάκι της ΝΙΚΑΣ βρέθηκε DNA αλόγου σε ποσοστό μεταξύ 1% και 20% και στα λουκάνικα Φρανκφούρτης της ίδιας εταιρίας βρέθηκε DNA αλόγου σε ποσοστό μεταξύ 10% και 25%.
Αυτά τα ποσοστά στάλθηκαν και στο RASFF και οι σχετικές προειδοποιήσεις πήραν τους αριθμούς 2013.0503 (παριζάκι) και 2013.0500 (λουκάνικα). Στις 19. 4.2013, όμως, έστειλε άλλες προειδοποιήσεις για τα ίδια προϊόντα. Σ’ αυτές τις προειδοποιήσεις (αριθμοί 2013.0570 και 2013.0564) αναφέρονται οι συγκεντρώσεις φαινυλοβουταζόνης που βρέθηκαν (0,96 ppb για το παριζάκι και 2,1 ppb για τα λουκάνικα), όμως αναφέρονται διαφορετικά ποσοστά DNA αλόγου. Συγκεκριμένα, το DNA αλόγου αναφέρεται για το παριζάκι μεταξύ 3% και 7% και για τα λουκάνικα πάνω από 50%.
Αντε να πιστέψεις τι είναι αληθινό και τι είναι ψεύτικο. Πρόκειται για τα ίδια δείγματα; Πρόκειται για διαφορετικά δείγματα; Στην Ελλάδα ο ΕΦΕΤ ανακοίνωσε ότι πρόκειται για τα ίδια προϊόντα. Στο RASFF ανακοίνωσε διαφορετικά προϊόντα. Σε κάθε περίπτωση, είτε με δύο δείγματα είτε με τέσσερα, ο ΝΙΚΑΣ έπρεπε να σφραγιστεί ως επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία και όχι να του επιτρέπεται να εκδίδει προκλητικές ανακοινώσεις, στις οποίες να υποστηρίζει πότε ότι «με την ολοκλήρωση του συνόλου των ελέγχων που διενήργησε η εταιρία με δική της πρωτοβουλία, σας ενημερώνουμε ότι τα αποτελέσματά τους ήταν αρνητικά» και πότε ότι έχει πάρει όλα τα μέτρα και έφερε και ειδικό μηχάνημα ελέγχου DNA. Και μόνο γι’ αυτές τις ανακοινώσεις η συγκεκριμένη εταιρία έπρεπε να καθήσει στο σκαμνί, ο ΕΦΕΤ όμως λειτούργησε σαν ατζέντης της, ανακοινώνοντας μόνο ότι όλες οι παρτίδες αποσύρθηκαν.
Μετά απ’ αυτές τις παρατηρήσεις μας (άλλα στην Ελλάδα, άλλα στο RASFF – δυο διαφορετικές προειδοποιήσεις για το ίδιο προϊόν), για μας επιβεβαιώθηκε το βρόμικο παιχνίδι που παίζεται. Ημασταν σίγουροι πως μόνο αν πάρουμε στα χέρια μας τις αναλύσεις του ΓΧΚ για φαινυλοβουταζόνη θα μπορέσουμε να βγάλουμε άκρη. Επειδή δεν μας τις έδιναν στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, αποφασίσαμε να τις ζητήσουμε με επίσημο τρόπο. Ετσι, την περασμένη Δευτέρα, στείλαμε τρεις διαφορετικές αιτήσεις, στον ΕΦΕΤ, στο Γενικό Χημείο του Κράτους και τη Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του υπουργείου Γεωργίας. Ζητήσαμε και από τους τρεις φορείς να μας δώσουν αντίγραφα των αναλύσεων του ΓΧΚ για φαινυλοβουταζόνη, καθώς και των πραγματογνωμοσυνών και των διαβιβαστικών εγγράφων. Τους υποβάλαμε, επίσης, και μια σειρά άλλα ερωτήματα, διαφορετικά για κάθε φορέα.
Μολονότι δεν έχουμε απαντήσεις από τον ΕΦΕΤ και το ΓΧΚ, υπάρχει το ρεπορτάζ μας και αποκαλύπτει συγκεκριμένα πράγματα. Η προϊσταμένη της Ε’ Περιφερειακής Χημικής Υπηρεσίας του ΓΧΚ Ε. Λαμπή μας είπε πως η ίδια χαρακτήρισε θετικά τα δυο δείγματα της ΝΙΚΑΣ. Ομως, όταν έστειλε αποτελέσματα για άλλα δείγματα, πριν από λίγο καιρό, είχε αποφύγει να τα χαρακτηρίσει αρνητικά, αλλά έγραψε «κάτω από 0,55».
Ηταν ο ΕΦΕΤ εκείνος που χαρακτήρισε τα συγκεκριμένα δείγματα αρνητικά. Οταν ρωτήσαμε τότε την κ. Λαμπή γιατί δεν χαρακτήρισε η ίδια τα δείγματα αρνητικά, ως είθισται, μας απάντησε ότι αυτό δεν είναι δουλειά της, αλλά αυτή γράφει μόνο τι βρήκε! Πέραν του ότι αυτό είναι «τρελό» (το ΓΧΚ είναι ο φορέας ο αρμόδιος να αξιολογεί ένα δείγμα που ελέγχει και όχι οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία), η κ. Λαμπή αυτοδιαψεύδεται. Τα πρώτα δείγματα απέφυγε να τα χαρακτηρίσει, τα τωρινά δείγματα όμως τα χαρακτήρισε. Γιατί δυο μέτρα και δυο σταθμά; Μήπως γιατί η κ. Λαμπή δεν ήθελε να πάρει την ευθύνη να χαρακτηρίσει αρνητικά κάποια δείγματα που δεν ήταν αρνητικά;
Ζητήσαμε παραπέρα διευκρινίσεις από την κ. Λαμπή, αλλά αρνήθηκε να μας δώσει.
Περιμένουμε τη γραπτή απάντηση στην αίτησή μας, όπως έχει υποχρέωση από το νόμο.
Εχουμε όμως υποχρέωση να ρωτήσουμε: όταν το ΓΧΚ έγραφε «κάτω από 0,55» εννοούσε ότι δεν βρήκε καθόλου φαινυλοβουταζόνη ή ότι βρήκε, αλλά δεν μπορεί να υπολογίσει με βεβαιότητα τη συγκέντρωσή της; Γιατί αν βρήκε, τότε έχουμε ύπαρξη φαινυλοβουταζόνης, που απαγορεύεται καθολικά, άσχετα αν μπορεί να προσδιοριστεί με βεβαιότητα η συγκέντρωσή της. Μήπως αυτό ήξερε η κ. Λαμπή και αρνήθηκε να χαρακτηρίσει τα δείγματα αρνητικά, αφήνοντας να πάρει την ευθύνη ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ, που δεν είναι αρμόδιος;
Ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ μας απάντησε ότι έχει διαβιβάσει την αίτησή μας στην αρμόδια υπηρεσία για ν’ απαντήσει. Του θυμίζουμε ότι έχει ένα μήνα καιρό. Ο α/α προϊστάμενος της ΓΔΚ Θ. Αλεξανδρόπουλος, όμως, έσπευσε να μας απαντήσει εντός διημέρου, για να μας πει ότι αυτός δεν έχει καμιά ανάμιξη στην υπόθεση, διότι δεν έχει την εποπτεία του ΕΦΕΤ, την οποία έχει ο υπουργός, και πως δεν αναμίχθηκε στη διαδικασία ανάλυσης φαινυλοβουταζόνης.
«Οταν κάποιοι νίπτουν τας χείρας τους, συνήθως το κάνουν σε ματωμένους νιπτήρες», γράφει ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Δεν χρειάζεται να θυμίσουμε στον κ. Αλεξανδρόπουλο τις πάρα πολλές επικοινωνίες που είχαμε, στο πλαίσιο του ρεπορτάζ μας, κατά τις οποίες ήταν απολύτως ενήμερος για τα πάντα. Ούτε να του θυμίσουμε πως ένα «πουλάκι» μας είπε ότι τα χαρτιά που μιλού-σαν για Μέγιστες Επιτρεπόμενες Ποσότητες φαινυλοβουταζόνης (ενώ υπάρχει καθολική απαγόρευση) τα πάσαρε αυτός για να σταλούν στις Περιφερειακές Υπηρεσίες του ΕΦΕΤ από το ΓΧΚ.
Μας αρκεί η επίσημη ανακοίνωση του ΕΦΕΤ στις 14.3.2013, που αναφέρει: «Ο ΕΦΕΤ σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ και τις αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων στην επικράτεια, έχουν ξεκινήσει τη διενέργεια ελέγχων».
Με ποια ιδιότητα συνεργάστηκε με τον ΕΦΕΤ η ΓΔΚ και ο κ. Αλεξανδρόπουλος, αφού υποτίθεται ότι δεν εποπτεύει και δεν έχει ανάμιξη; Ως φίλος συνεργαζόταν με τον Τσιάλτα ή με τη θεσμική του ιδιότητα; Ας απαντήσει σ’ αυτό και στα άλλα ερωτήματα που του έχουμε υποβάλει, αντί να κλαίγεται δεξιά κι αριστερά ότι τον έχουμε στοχοποιήσει αδίκως!
Μπορεί να υπάρχει κάποιο νομικό κενό, δεδομένου ότι ο ΕΦΕΤ είναι αρμοδιότητας υ-πουργού, ενώ η ΓΔΚ αναπληρωτή υπουργού. Ομως, ο κ. Αλεξανδρόπουλος έχει ανάμιξη και είναι όλον αυτόν τον καιρό ο κατεξοχήν σύμβουλος του προέδρου του ΕΦΕΤ. Πέραν αυτού, δεν έχει καθήκον, εφόσον διαπιστώνει κινδύνους για τη δημόσια υγεία (ή δεν είναι κίνδυνος η φαινυλοβουταζόνη;) να παρέμβει στον υπουργό και να ζητήσει να ασκηθεί αυστηρός έλεγχος στον ΕΦΕΤ που δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντά του;
ΚΟΝΤΡΑ - ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ 27 ΑΠΡΙΛΗ